Stoklar, işletme varlıkları arasında genellikle en önemli kalemlerden birisi olarak düşünülür. Üretim ve ticaret işletmelerinde aktiflerin %10-30 düzeyinde ve hatta bazen daha fazla bir bölümünün stoklardan oluştuğu görülür. Satış tahminlerinden yola çıkılarak, üretimin ve alımların bütçelenebilmesi için öncelikle ne kadar stok bulundurulacağı planlamasının yapılması gerekir. Bu genel işletme bütçesinin hazırlanması açısından önemlidir. Dolayısıyla stokların ne kadar olması gerektiğinin belirlenmesi ve bu gereğe ne kadar uyulduğunun izlenmesi konusu örnek uygulamalarla anlatılmaktadır. Ayrıca stokları gerekli düzeyde tutacak alım ve üretim politikalarının saptanması da bu kapsam içinde verilmektedir. Stoklar ve Stokları Belirleyen Etkenler
Minimum Stok Düzeyini Belirleyen Etkenler
- Edinme Sürecinin Uzunluğu
- Faaliyet Hacminin Düzenliliği
- Minimum Parti Büyüklüğü
- Müşterinin Belli olup Olmaması
- Beklene Satış Düzeyi
Maksimum Stok Düzeylerini Belirleyen Etkenler
- Dayanıklılık Derecesi
- Depolama Kapasitesi
Denge Stok Düzeyini Belirleyen Etkenler
- Sipariş Verme ve Üretime Hazırlama Maliyetleri
- Stok Bulundurma ve Bulundurmama Maliyetleri
- Beklenen Fiyat HareketleriKontrol Gruplandırması ve İzleme o Kontrol Gruplandırması
Stokların İzleme
- Sürekli Envanter Yöntemi
- Aralıklı Envanter YöntemiStok Kalemleri İtibariyle Planlama o Sipariş Büyüklüğü ve Stok Düzeyi
Stok Planlamasında Geçerli Maliyetler
- Sipariş Verme Maliyeti
- Stok Bulundurma Maliyeti
Ekonomik Sipariş Miktarı
Duyarlılık Analizi
Sipariş Verme Zamanı
Güvenlik Stoku ve Saptanması
Alış Iskontolarının EtkisiStokları Azaltmaya Yönelik Yaklaşımlar o Malzeme İhtiyaç Planlaması
Tam Zamanında Üretim
Tam Zamanında Satın Alma