HAKKARİ İLİ

HAKKARİ
GENEL BİLGİLER

Derin ve uzun Zap Vadisi'nin güney yamacına kurulu ve dört bir yanı dağlarla çevrili Hakkari; Anadolu'nun en ırak illerinden biridir. Türkiye haritasının güneydoğu köşesinde en uçtaki konumuyla ve İran - Irak sınırındaki 343 km. sınır şeridi ile ülkemizin en stratejik ili olduğu söylenebilir.

İLÇELER

Hakkari ilinin ilçeleri; Çukurca, Şemdinli ve Yüksekova'dır.

NASIL GİDİLİR?

Karayolu: Van-Hakkari arası 2-3 saatlik bir otobüs yolculuğu ile aşılabilmektedir. Bu güzergâh üzerinden karayolu ile büyük kentlerimize otobüs seferleri vardır.

Otogar Tel : (+90-348) 351 24 76

Havayolu: Hakkari'nin havayolu ile ulaşımı Van ilinden sağlanmaktadır. Aynı zamanda Van-Hakkari arasındaki mesafe düzgün asfalt yol ile sağlanmakta 2-3 saatlik bir otobüs yolculuğu ile Hakkari'ye ulaşılmaktadır.

GEZİLECEK YERLER

Kiliseler

Halil Kilisesi

Hakkari'ye 10. km mesafede yol kenarındaki Halil mevkiinde bulunmaktadır.

Medreseler

Meydan Medresesi

Hakkari merkez Biçer Mahallesi'nde bulunmaktadır. Medrese, giriş kapısı üzerindeki kitabesinde , M.S.1700-1701 tarihinde yaptırıldığı anlaşılmaktadır.Meydan Medresesi, anıtsal yapısı düzgün kesme taş işçiliği içteki revaklı avlusu kapısındaki süslemeleriyle Hakkari'nin en önemli anıtsal yapısıdır.

Mezarlıklar

Kırmızı Kümbet Mezarlığı

Gülereş Baba Mahallesi'nde kuzeyden güneye doğru eğimli bir sırtta yer alan mezarlık, halk tarafından ziyaret edilen ve kutsal bilinen yerlerden birisidir.

Köprüler

Taş Köprü

Şemdinli ilçe merkezine 15 km., Nehri'ye 1,5-2 km. mesafede Şemdinli deresi üzerinde kurulmuştur.

Kuş Gözlem Alanı

Dicle Havzası
Yüksekova
İl: Hakkari
İlçeler: Yüksekova
Yüzölçümü: 24900
Rakım: 1925 m
Koruma: Hayır
Başlıca Özellikleri: tatlısu bataklığı, plato

Kuş Türleri: Çayır delicesi (15 çift) popülasyonuyla önemli kuş alanları statüsü kazanır.

Diğer Gezilecek Yerler

Kaya Resimleri

Araştırmacı Muvaffak Uyanık, Hakkari bölgesinin batısında yer alan "Geveruk" ve "Tirşin" yaylalarında, kayalar üzerine kazınarak çizilmiş binlerce kaya resmi bulmuştur.

COĞRAFYA

Hakkari ili doğuda İran, güneyde Irak, batıda Şırnak, kuzeyde de Van illeri ile çevrilidir. Yüzey şekillerinin ana çatısını oluşturan dağlar, batı-doğu doğrultusunda yüksek bir kabartı şeklinde uzanırlar. Güneydoğu Toroslar yayının bu ildeki uzantılarına Hakkari Dağları adı verilir.

İlin en büyük düzlüğü Yüksekova'nın kuzey ve doğusundaki dağların yamaçlarından doğan Nehil Çayı'nın oluşturduğu Yüksekova'dır. Bununla beraber yüksek dağların doruklarında ve doruğa yakın yerlerde çok sayıda göl vardır bunların içinde en önemlisi Gelyana Gölü'dür.

Hakkari'de karasal iklim hüküm sürmektedir. Bu nedenle kışları soğuk ve sert geçmektedir. Yazları ise sıcak ve kuraktır.

TARİHÇE

Anadolu Mezopotamya, ve İran üçgeninde yer alan Hakkari konumu ve coğrafi yapısıyla bir çok topluluğun ilgisini çekmiş ve bir çok millete vatan olmuştur. Hakkari, Med, Pers, Selevkos, Abbasi, Selçuklu, Moğol, Karakoyunlu, Akkoyunlu ve Osmanlı hakimiyetini görmüştür.

NE YENİR?

Yöreye özgü yemek çeşidi olarak pirinç, darı veya bulgur karışımı bir nevi katı ayran çorbası olan gulul, bir çeşit işkembe ve bağırsak dolması olan kepaye sayılabilir.

NE ALINIR

Yöre kültürünün adeta simgesi olan kök boya ve yünden imal edilen Hakkari kilimleri, yünden örülen çorap satın alınabilir.

YAPMADAN DÖNME

Meydan Medresesini gezmeden,

Kaya resimlerini görmeden,

Yöreye özgü yemekleri yemeden,

...Dönmeyin
</FONT>
</FONT>
Biri size güneşli bir Mayıs sabahı Başkale/Van ile Hakkari arasındaki bitmez gibi gözüken, dağlarla çevrilmiş yolda bisikletli iki ingiliz turist gördüğünü söylese, şaşırır mısınız, daha da ötesi ona inanır mısınız ? Şaşırmayın, ona inanın.

Doğunun da doğusunda, İran ve Irak'a sınırı bulunan Hakkari şehrimizde 3000 m.'nin üzerinde 30'dan fazla dağ bulunur. Terör belası yüzünden, belki de dünyanın sayılı kış turizmi merkezlerinden olabilecek bu ilginç kentin, doğunun doğusundaki bu kentin de en doğusunda, hem İran'a hem de Irak'a sınırı olan bir ilçesi vardır: Şemdinli.


Şemdinli'nin tarihsel görmüş geçirmişliği İstanbul'dan az değildir. Urartuların, Sümerlerin, Asurların, Babillerin, Medlerin, Perslerin şehridir Şemdinli.




Balı ve tütünüyle ünlü olan bu ilçe bir başka özelliği ile dünyada eşsizdir. Hakkari'nin Yüksekova ilçesinde de bazı bölgelerde yetişmekle beraber Şemdinli Lalesi ya da Ters Lale olarak bilinen nadide çiçek, söylenildiği üzere dünya üzerinde sadece bu bölgede yetişmektedir.


Ters Lale’nin ana vatanı(gen merkezi) Hakkari olarak bilinmektedir.Karlı dağların zirvesinde 1.400-2.500 rakımda, karların içinden filizlenen Ters Laleler, sarı, kırmızı, turuncu renkleriyle, kadife görünümlü dokusuyla kısa ömürlü ama dünyanın en nadide kır çiçeklerinden birisidir.

Ters Lale halk arasınada “Ağlayan Gelin“ , “Ağlayan Lale“ olarak da adlandırılmaktadır. Bir efsaneye göre, geçmişte Hakkari’de yaşayan Asuriler, Ters Lale’ye her sabah göbeğinden su yayması nedeniyle (Hz.İsa’nın çarmıha gerilmesi nedeniyle ağlayan Meryem Ananın gözyaşları ile yetiştiği inancıyla) “Ağlayan Lale“ adı vermişlerdir. Bu yüzden Hristiyan aleminde Ters Laleler kutsal çiçek olarak da anılmaktadır.

Hakkari dağları eteklerinde kendiliğinden yetişen, her dalında 3 ila 8 lalenin ters büyüdüğü , boyu 60 ila 80 cm ' yi bulan ters lale belirli yerlerde yetişmektedir. Gen merkezinin ilimiz olduğu halde kaçak yollarla Avrupa ülkelerinde satıldığı ve buralarda kozmetik ve ilaç sanayisinde kullanılmakta hatta süs çiçeği olarak parkları süslemekte olduğu biliniyor.

Avrupa'da Fritillasio İmperialis , Kejan lalesi , Prestika, Karagöz lalesi , Emperyalis , Ağlayan Gelin gibi isimlerle anılmaktadır. Halkımız tarafından da Ağlayan Gelin, Kerbela ve Kral lalesi olarak da bilinmektedir.

Ters laleler dünyanın en güzel çiçekleri arasında yer almaktadır.Bu çiçeklerinde mazisi çok uzun yıllara dayanmaktadır.Dünya üzerinde sadece Türkiye'de yetiştiği söylenmektedir, böyle bir çiçeğin ne kadar değerli olduğu buradan anlaşılmaktadır.Ülkemizde Hakkari'nin yüksek dağlarında yetişmektedir.
Genellikle Şubat sonu ve Mart ayı başlarında topraktan çıkarak yeni mevsime merhaba derler.Soğuk mevsim bitkileridir - derecelerde yaprakları donar ölmüş görünürler ama güneşi görünce tekrar normale dönüp gelişimlerine devam ederler ama kesinlikle bir şey olmaz.


Mostar'daki Osmanlı mirası ünlü Mostar Köprüsü'nü bilmeyenimiz yoktur heralde. Bu köprünün bir benzeri de yine Hakkari'nin Şemdinli ilçesinde bulunmaktadır.

Köprü, Hakkari’nin Şemdinli ilçesinin güneybatısında bulunan Dere İçi Yolu’nun 12 km.sinde Şemdinli Çayı üzerinde yer almaktadır. Yapı, güneydoğu kuzeybatı istikametinde zemin üzerine kurulmuştur.

Kitabesi olmayan köprünün inşa tarihi ve kim tarafından yapıldığı kesin olarak belli değildir. Ancak, köprünün 7 km. batısında yer alan Kelat Sarayı’nın inşa eden Şeyh Seyyid Mehmet Sıdık tarafından, XIX. yüzyılın sonlarında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Köprü, 2002 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı, tarafından restorasyon çalışmaları yapılmadan önce kemeri sağlam olup, her iki yöndeki tempan duvarlarının bir bölümü tamamen yıkılmıştır. Son dönem onarımlarında köprü tabiliyesinde beton malzeme kullanılmıştır. Günümüzde sadece yaya ulaşımın sağlandığı köprünün çevre köyler ile ulaşımı, tarihi köprünün 100 m. güneybatısında son dönemlerde inşa edilen betonarme köprü ile sağlanmaktadır.

Köprünün tabiliye uzunluğu 39.35 m., tabiliye genişliği 3.15 m., köprü açıklığı; 14.10 m., sudan yüksekliği ise 10.70 m.dir. Köprü bu konumu ile sivri kemerli tek açıklıklı yolu ortadan her iki yana eğimi ile inen köprüler grubuna girmektedir.


Dünyada eşsiz alesiyle, Taş Köprüsü ile, Kayme Sarayı ile, ülkemizin en güzel balı ve en kaliteli tütününe sahip olmasıyla yurt dışında bilinen ve yabancı turist çekebilen bu ilçenin bizlerce bilinmemesi ve tanınmaması ne kadar tezat.

Bir turist olarak yapacağınız bir Şemdinli seyahatinde başınıza olumsuz bir şeyler gelmesi olasılığı bir İstanbul gezisindeki yaşanabilecek olumsuzluklardan kesinlikle daha fazla değildir.

Daha da ötesi, şirin Derecik beldesinde, aç ya da uykusuz bir halde bir kapıyı çalarsanız karşılaşacağınız misafirperverlik, İç Anadolu'nun köylerinde karşılaşacağınızdan çok daha fazladır.........
alıntıdır.